Zasiłek rodzinny
Zasiłek rodzinny
Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek
rodzinny przysługuje, jeżeli miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby
uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko
posiadające orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o umiarkowanym albo o znacznym stopniu
niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na
osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.
W przypadku gdy dochód rodziny nie przekracza w/w kwoty wysokość zasiłku rodzinnego wynosi:
- 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 lat,
- 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 lat,
- 135,00 zł na dziecko powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 lat.
Do zasiłku rodzinnego przysługują następujące dodatki:
- dodatek z tytułu urodzenia dziecka (wniosek składa się do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia)
- dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
- dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka,
- dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
- dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
- dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania,
- dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.
W przypadku gdy dochód rodziny przekracza kwotę, o której mowa powyżej (674 zł/os lub 764 zł/os.)
pomnożoną przez liczbę członków danej rodziny o kwotę nie wyższą niż łączna kwota zasiłków
rodzinnych wraz z dodatkami przysługującymi danej rodzinie w okresie zasiłkowym, na który jest
ustalane prawo do tych świadczeń, zasiłek rodzinny wraz z dodatkami przysługuje w kwocie ustalonej
według tzw. zasady "złotówka za złotówkę". Zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego przysługują
w wysokości różnicy między łączną kwotą zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami a kwotą, o którą został
przekroczony dochód rodziny. Łączną kwotę zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, o której mowa w
zdaniu poprzednim, stanowi suma przysługujących danej rodzinie w danym okresie zasiłkowym:
- zasiłków rodzinnych podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych zasiłków,
- dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu: opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, kształcenia i rehabilitacji dziecka - podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych dodatków,
- dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu: urodzenia dziecka, rozpoczęcia roku szkolnego, podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania - podzielonych przez 12.
W przypadku gdy wysokość zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami ustalona według zasady "złotówka za
złotówkę" jest niższa niż 20,00 zł, świadczenia nie przysługują.
Przy ustalaniu uprawnień do zasiłku rodzinnego brane są pod uwagę dochody członków rodziny
osiągnięte w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy oraz zmiany w sytuacji dochodowej rodziny, czyli utrata i uzyskanie dochodu.
W przypadku gdy członek rodziny ma zobowiązania alimentacyjne na rzecz osoby spoza rodziny, od dochodu członka rodziny odejmuje się kwotę alimentów zapłaconych na rzecz tej osoby.
W przypadku, gdy członek rodziny przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę, nie uwzględnia się osoby przebywającej w tej instytucji.
Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:
- rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka,
- opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka),
- osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).
Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w pkt 10 a i b, do ukończenia przez dziecko:
- 18 roku życia lub
- nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia albo
- 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka do świadczeń rodzinnych świadczenia te wypłaca się temu z rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych, który pierwszy złożył wniosek.
- Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej,
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko,
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
b) ojciec dziecka jest nieznany,
c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
e) dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, - członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią
inaczej.
Okres zasiłkowy zaczyna się 1 listopada i trwa do 31 października następnego roku kalendarzowego, na
jaki ustala się prawo do świadczeń rodzinnych.
Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy są
przyjmowane od 1 sierpnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną –
od 1 lipca danego roku. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy
okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami do 31 sierpnia, ustalenie prawa do
świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do 30 listopada. W przypadku
gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z
wymaganymi dokumentami od 1 września do 31 października, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych
oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do 31 grudnia. W przypadku gdy osoba ubiegająca
się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami w
okresie od 1 listopada do 1 grudnia danego roku, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata
przysługujących świadczeń następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.
Świadczenia rodzinne wypłaca się w okresach miesięcznych.
W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu, wyjazdu osoby
uprawnionej lub członka rodziny poza granicę RP lub innych zmian mających wpływ na prawo do
świadczeń rodzinnych, w tym na wysokość otrzymywanych świadczeń, wnioskodawca jest obowiązany
do niezwłocznego powiadomienia o tym Urzędu wypłacającego świadczenia rodzinne.
Wymagane dokumenty:
- oświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły – w przypadku gdy dziecko ukończyło 18 rok życia,
- oświadczenie o uczęszczaniu do szkoły wyższej – w przypadku osoby uczącej się legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności
- zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów niż dochody podlegająceopodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.), dotyczące każdego członka rodziny;
- zaświadczenie właściwego organu gminy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
- kopię umowy dzierżawy – w przypadku oddania części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego w dzierżawę, na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, albo oddania gospodarstwa rolnego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej,
- kopię umowy o wniesieniu wkładów gruntowych – w przypadku wniesienia gospodarstwa rolnego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną,
- kopię odpisu podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną,
- przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny, - w przypadku gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w orzeczeniu sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów lub informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonywaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,
- dokument potwierdzający utratę dochodu, w tym oświadczenie, określający datę utraty dochodu oraz wysokość i rodzaj utraconego dochodu,
- dokument potwierdzający uzysk dochodu, w tym oświadczenie, określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy, w których dochód był uzyskiwany – w przypadku uzyskania dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy,
- dokument, w tym oświadczenie, określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu – w przypadku uzyskania dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy,
- odpis aktów zgonu rodziców lub odpisu podlegającego wykonaniu orzeczenia zasądzającego alimenty lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem zobowiązujących do alimentów – w przypadku osoby uczącej się,
- karta pobytu, w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
- kartę pobytu, decyzję o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który uprawnia do wykonywania pracy,
- odpis prawomocnego orzeczenia sądu orzekającego rozwód lub separację albo kopię odpisu zupełnego lub skróconego aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka – w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko,
- odpis zupełnego aktu urodzenia dziecka – w przypadku gdy ojciec dziecka jest nieznany,
- odpis prawomocnego wyroku oddalającego powództwo o roszczenia alimentacyjne,
- orzeczenie sądu zobowiązującego jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka,
- odpis orzeczenia sądu wskazującego na pozostawanie dziecka pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach,
- odpis prawomocnego postanowienia sądu orzekającego przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjno-opiekuńczego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka,
- orzeczenie sądu o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
- zaświadczenie pracodawcy lub oświadczenie o terminie i okresie, na jaki został udzielony urlop wychowawczy oraz o co najmniej sześciomiesięcznym okresie pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,
- zaświadczenie placówki zapewniającej całodobową opiekę, w przypadku umieszczenia w niej dziecka, o liczbie dni w tygodniu, w których korzysta w niej z całodobowej opieki albo oświadczenie o niekorzystaniu przez więcej niż 5 dni w tygodniu z całodobowej opieki nad dzieckiem umieszczonym w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym specjalnym ośrodku szkolno wychowawczym,
- oświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły poza miejscem zamieszkania,
- zaświadczenie / oświadczenie potwierdzające tymczasowe zameldowanie ucznia poza miejscem zamieszkania,
- inne dokumenty, w tym:
- oświadczenia niezbędne do ustalenia prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego. - Obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 23 lutego 2022r w związku z toczącymi się działaniami wojennymi i których pobyt został uznany za legalny na mocy ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa powinni dostarczyć:
- zaświadczenie o nadaniu numeru PESEL wraz z symbolem UKR dla każdego członka rodziny oraz wpisać do wniosku PESEL, jeżeli występuje, rodzaj, serię i numer dokumentu stanowiącego podstawę przekroczenia granicy, a w przypadku świadczeń przysługujących na dziecko
- numer PESEL dziecka oraz, jeżeli występuje, rodzaj, serię i numer dokumentu stanowiącego podstawę przekroczenia granicy, oświadczenie o małżonku lub drugim rodzicu dziecka nieprzebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- w pozostałym zakresie obowiązują dokumenty wymienione powyżej,
- każdy składany dokument musi być w języku polskim lub przetłumaczony przez tłumacza przysięgłego na język polski.
Terminy
Prawo do świadczeń rodzinnych ustala się od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo
wypełnionymi dokumentami.
- Postępowanie w sprawie przyznania świadczeń kończy się wydaniem decyzji administracyjnej w terminie miesiąca od daty złożenia wniosku i skompletowania dokumentów. W przypadku konieczności przeprowadzenia szczegółowego postępowania wyjaśniającego termin załatwienia sprawy może ulec wydłużeniu.
- W przypadku złożenia nieprawidłowo wypełnionego wniosku podmiot realizujący świadczenia wzywa pisemnie osobę ubiegającą się o świadczenia do poprawienia lub uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Gdy osoba złoży wniosek bez wymaganych dokumentów, podmiot realizujący świadczenia przyjmuje wniosek i wyznacza termin nie krótszy niż 14 dni i nie dłuższy niż 30 dni na uzupełnienie brakujących dokumentów. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
- W przypadku, gdy przyczyną niedostarczenia wymaganego dokumentu przez osobę składającą wniosek jest niewydanie dokumentu przez właściwą instytucję w ustawowo określonym, w odrębnych przepisach, terminie oraz osoba może to udokumentować, świadczenia przysługują od miesiąca, w którym wniosek został złożony.
- W przypadku, gdy organ właściwy prowadzący postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych poweźmie wątpliwość w sprawie dotyczącej przyznanego świadczenia rodzinnego co do występujących okoliczności mających wpływ na prawo do tego świadczenia, powiadamia niezwłocznie osobę pobierającą to świadczenie o konieczności złożenia w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż 14 dni, licząc od dnia otrzymania wezwania, wyjaśnień w sprawie lub dostarczenia niezbędnych dokumentów. W przypadku nie udzielenia wymaganych wyjaśnień lub nie dostarczenia w wyznaczonym terminie niezbędnych dokumentów, wstrzymuje się realizację świadczeń rodzinnych.
- W przypadku, gdy osoba samotnie wychowująca dziecko, której prawo do świadczeń rodzinnych w stosunku do danego dziecka uzależnione jest od ustalenia na rzecz tego dziecka od jego rodzica świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rodzinnego i nie dołączy do wniosku tego tytułu, organ wyznacza termin 3 miesięcy na dostarczenie tego tytułu. W przypadku dostarczenie w wyznaczonym terminie tytułu lub dokumentów poświadczających okoliczności, o których mowa w art. 7 pkt 5 lit. a-e lub w art. 15b ust. 4 pkt 2 lit. a-e ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (opis w pkt 13.5 lit. a-e niniejszej karty), świadczenie rodzinne przysługuje od miesiąca złożenia wniosku. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.